Kapsam Genişliyor: 8 Eylül 1999 Öncesi ve Sonrası
Halen 8 Eylül 1999’dan önce ilk kez işe giren çalışanlar, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü doldurduklarında emekliliği beklemeden kıdem tazminatı alma hakkına sahip. Bu kapsam, 9 Eylül 1999’dan sonra ilk kez işe girenler için de genişletiliyor. Eylül 2019’dan itibaren 7000 prim gününü dolduranlar, Eylül 2024’ten itibaren ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü tamamlayanlar da bu haktan yararlanabilecek.
Çalışma hayatına 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlar, 15 yıl ve 3600 prim günü şartını yerine getirdiklerinde emekliliği beklemeden son işyerlerindeki kıdem tazminatlarını alarak ayrılabiliyor. Bu düzenleme, 1999 yılında emeklilik yaşının kadınlarda 58, erkeklerde 60’a yükseltilmesiyle birlikte mağduriyet yaşanmaması amacıyla getirilmişti. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine eklenen 5. fıkra ile, yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren işçilerin işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı alabilmeleri sağlandı.
9 Eylül 1999’dan sonra işe girenler için kıdem tazminatı alabilme şartları daha zorlu. Bu tarihten sonra işe girenlerin, 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günü ya da sigortalılık süresi şartı aranmaksızın 7000 prim gününü doldurmaları gerekiyor. Bu koşulları sağlayan çalışanlar, emekliliği beklemeden kıdem tazminatı alabilecekler. 1 Mayıs 2008’den sonra işe girenler için ise bu şartlar 25 yıl sigortalılık süresi ve 5400 prim günü olarak belirlenmiş durumda.
Emekli olmadan kıdem tazminatı alma koşulları, işe ilk defa başlanan tarihe göre değişiyor. İşe giriş tarihine göre, koşullar şöyle:
Bunlar içerisinde kesintisiz olarak yirmi yıl çalışarak 7000 gün prim ödeyenler ise gelecek yıl sonbahardan itibaren, emekli olmadan kıdem tazminatını almaya hak kazanacak.
İş sözleşmesini fesheden çalışanlar, işverene belirli bir süre önceden bildirimde bulunmak zorunda. Bu süre, 6 aydan az çalışanlar için 2 hafta, 6 aydan 1,5 yıla kadar çalışanlar için 4 hafta, 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışanlar için 6 hafta ve 3 yıldan fazla çalışanlar için 8 hafta olarak belirlenmiş. Bildirim süresine uyulmaması durumunda, işveren ihbar tazminatı talep edebilir. Ancak uygulamada, kıdem tazminatını alarak ayrılan işçilerden genellikle ihbar tazminatı talep edilmez.
15 yıl sigorta ve 3600 gün primle kıdem tazminatı alarak işten ayrılan çalışanlar, başka bir işte çalışmaya başladıktan sonra yine aynı gerekçeyle ayrılarak kıdem tazminatı alabilirler. Ancak bu durumda SGK’dan yeniden yazı alınması gerekiyor. Yasa, bu konuda herhangi bir kısıtlama getirmemiş olsa da SGK sadece iki defa yazı verdiği için çalışanlar en fazla iki defa bu haktan yararlanabilirler.
Yapılan yeni düzenlemeler, çalışanların kıdem tazminatı alma koşullarını esneterek daha geniş bir kesimin bu haktan yararlanmasını amaçlıyor. 8 Eylül 1999 öncesi ve sonrası işe girenler için farklı koşullar belirlenmiş olsa da, tüm çalışanların belirli şartları yerine getirdiklerinde emekliliği beklemeden kıdem tazminatlarını alabilmeleri sağlanıyor. Bu düzenlemeler, iş hayatında daha fazla esneklik ve güvence sağlayarak çalışanların haklarını korumayı hedefliyor.
3 çocuk var ikisi gidiyor biri orta okul büyük oğlum liseye gidiyor