Dul Maaşı Neden Kesilir? Hangi Durumlarda Kesilir? Ülkemizde SSK, Bağkur ya da Emekli Sandığı sigorta kollarından birine mensup iken vefat eden sigortalı kişinin eşine bağlanan maaşa dul; çocuklarına, eş ve çocuklardan artan hisse oranında anne ve babasına bağlanan maaşa ise yetim maaşı ismi veriliyor.
Ölüm aylığı olarak da adlandırılan ve vefat eden sigortalının hak sahibi yakınlarına bağlanan dul ve yetim aylığı başvuruları, e-devlet platformu üzerinden yapılabiliyor.
Dul ve yetim aylıkları, yalnızca belirli başvuru şartlarını taşıyan kişilere bağlanmakla birlikte bazı durumlarda hak sahiplerine bağlanan yetim aylıkları kesilebiliyor.
Bu yazımızda kısaca dul ve yetim aylığı neden kesilir? Dul ve yetim aylığı başvurusu nasıl yapılır? vb. konuyla ilgili olarak en çok merak edilen soruları yanıtlamaya ve sizleri bilgilendirmeye çalışacağız.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası çerçevesinde vefat eden sigortalının geride kalan eşine bağlanan ölüm aylığına dul maaşı ismi veriliyor.
Hem kadınlar hem de erkekler; dul maaşına başvurabiliyorlar.
Dul aylığı; 5434 sayılı kanun hükümlerine göre dul maaşı bağlanma oranları doğrultusunda geride kalan eşe bağlanıyor.
Vefat eden kişinin çocuklarına, eş ve çocuklardan artan hisse oranında anne ve babasına bağlanan aylığa ise yetim aylığı ismi veriliyor.
Dul ve yetim aylığı bağlanma oranları; vefat eden sigortalının hangi sigorta türüne mensup olduğuna, aylık maaşına ve çocuklarının sayısına bağlı olarak farklılık gösterebiliyor.
Vefat eden sigortalının hayatta olan erkek ya da kadın eşi; dul maaşı almak için ikametgahının mevcut olduğu yerdeki SGK il ya da ilçe müdürlüğüne başvurabiliyor.
Hak sahipleri; ön başvuru işlemlerini dilerlerse TC kimlik no ve e-devlet şifre bilgileri ile e-devlet platformu üzerinden de kolaylıkla gerçekleştirebiliyorlar.
E-devlet üzerinden dul ve yetim aylığı yani ölüm aylığı ön başvurularınız için hemen https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-olum-yardimi-ve-dul-yetim-ayligi-talebi linkini tıklayabilirsiniz.
Ön başvurularınız için alternatif olarak ALO170 Çalışma Hayatı İletişim Merkezini de arayabilirsiniz.
UYARI:
4/C yani Emekli Sandığı’na tabi iken ölen kişinin hak sahibi yakınlarının dul ya da yetim aylığı başvuruları için Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı Mithatpaşa Caddesi NO:7 Sıhhiye/Ankara adresine başvurmaları gerekiyor.
Ankara dışında ikamet eden hak sahipleri; başvuru için gerekli olan belgeleri posta ile başvuru adresine göndermek suretiyle de dul ve yetim aylığı başvurularını gerçekleştirebiliyorlar.
Dul ya da yetim aylığına başvuran hak sahibi kişiler; e-devlet başvuru sayfası üzerinden başvuru sonuçlarını takip edebiliyor yani başvurularının olumlu veya olumsuz sonuçlarını görüntüleyebiliyorlar.
E-devlet üzerinden başvuru sonuçlarını öğrenmek isteyenlerin https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-olum-yardimi-ve-dul-yetim-ayligi-talebi linkine tıklamaları gerekiyor.
Başvuru sahipleri; ALO170 Çalışma Hayatı İletişim Merkezi’ni arayarak da başvuru sonuçlarını öğrenebiliyorlar.
Aynı zamanda SGK resmi internet sitesi üzerinden de başvuru sonuçları görüntülenebiliyor.
E-devlet platformu üzerinden ya da SGK il veya ilçe müdürlüklerine giderek, dul ya da yetim aylığına başvurmak isteyenlerin başvuruları sırasında başvuru formu doldurmaları gerekiyor.
Başvuru formunda yani SGK gelir ödenek talep belgesinde başvuru sahiplerinin kendilerine yöneltilen tüm soruları eksiksiz bir şekilde yanıtlamaları gerekiyor.
Başvuru sahiplerine mesleklerine, banka hesap numaralarına, kişisel bilgilerine, adres ve iletişim bilgilerine, başvuru şartlarını taşıyıp taşımadıklarına dair sorular soruluyor.
Gelir ödenek talep belgesinde yer alan tüm soruların eksiksiz ve doğru bir şekilde yanıtlanması gerekiyor.
Dul maaşına başvuracak kişilerin mutlaka vefat eden sigortalı ile resmi nikahlarının mevcut olması gerekiyor.
Yetim aylığı ise vefat eden sigortalının öncelikle çocuklarına, eş ve çocuklardan artan hisse oranında ise anne ve babasına bağlanıyor.
Kız çocuklar; evlenene ya da en az asgari ücretle sigortalı bir işe girene dek yetim aylığı alabiliyorlar.
Erkek çocuklar ise üniversite eğitimi görmeleri halinde 25; lise eğitimi görmeleri halinde 20; eğitim görmemeleri halinde ise 18 yaşlarını doldurana kadar yetim aylığı alabiliyorlar.
Ölen sigortalının 65 yaş altındaki anne ve babasına ise anne ve babasının aylık kazançlarının asgari ücretin altında olması durumunda eş ve çocuklardan artan hisse oranında yetim aylığı bağlanıyor.
Ancak anne ve babanın 65 yaş üstünde olması durumunda artan hisse oranı dikkate alınmaksızın anne ve babaya yetim aylığı bağlanıyor.
Vefat eden sigortalının geride kalan eşine dul aylığı bağlanabilmesi için vefat eden kişinin bazı şartları taşıyor olması gerekiyor.
Bu şartları ise aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Yukarıdaki durumlardan herhangi birinin mevcut olması halinde vefat eden sigortalının eşi; dul aylığına; çocukları, anne ve babası ise yetim aylığına başvurabiliyor.
Dul ve yetim aylığına başvuran hak sahiplerinin teslim etmeleri gereken belgeleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Dul maaşı ön başvurularınızı gerçekleştirmek, başvuru şartlarını ve başvuru için sizden talep edilen belgeleri öğrenmek için ALO170 SGK Çalışma Hayatı İletişim Merkezini arayabilirsiniz.
Vefat eden kişinin hak sahibi yakınlarına kanunda belirtilen oranlarla dul ve yetim aylığı bağlanıyor.
Bağlanma oranları; kişinin hangi sigorta türüne mensup olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor.
SSK veya Bağkurlu iken vefat eden kişinin yakınlarına dul ve yetim aylığı bağlanma oranlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
dul veya yetim aylığı bağlanıyor.
Emekli Sandığı’na tabi iken vefat eden kişinin yakınlarına bağlanan dul ve yetim aylığının bağlanma oranları ise kanuna göre farklılık gösterebiliyor.
Konuya ilişkin detaylı bilgi edinmek adına SGK il ya da ilçe müdürlüklerine danışabilirsiniz.
Vefat eden sigortalının hak sahibi yakınlarına bağlanan dul ya da yetim aylıkları; belirli durumlarda kesilebiliyor.
Eşe bağlanan dul maaşının kesilme nedenlerini aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
İstisnai olarak harp malulleri ile evlenen kadınlara bağlanan dul aylığı; SGK tarafından kesilmiyor.
Evlenen kişiler; yeni eşlerinden ayrılmaları halinde eski eşleri üzerinden tekrar dul maaşı alabiliyorlar.
Kişinin evlendiği yeni eşinin de vefat etmesi durumunda kişi; ilk eşi ya da ikinci eşi üzerinden dul maaşı alabiliyorlar.
Dul kişinin sigortalı bir işe girmesi ise sanılanın aksine aldığı dul aylığının kesilmesine neden olmuyor.
Çocuklara bağlanan yetim aylığının kesilme nedenlerini aşağıdaki şekilde özetleyebilmemiz mümkün:
**İstisnai olarak; en az %60 engel oranı mevcut olan kız ya da erkek çocuklarına SGK tarafından bağlanan yetim aylığı; engelli kız ya da erkek çocuklarının evlenmeleri halinde bile kesilmiyor.
Ancak engelli çocuklardaki engel oranının %60 altına düştüğünden sağlık kurulu tarafından tespit edilmesi durumunda kişilere bağlanan yetim aylığı kesiliyor.
Vefat eden sigortalının annesine ya da babasına bağlanan yetim aylığının kesilme nedenlerini aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Evlilik; anneye bağlanan yetim aylığının kesilmesine neden olmakla birlikte babaya bağlanan yetim aylığı, babanın evlenmesi durumunda dahi kesilmiyor.
İstisnai olarak vefat eden sigortalının harp ya da vazife malulü olması durumunda annesine bağlanan aylık; annenin evlenmesi durumunda da kesilmiyor.
Aynı şekilde harp ve vazife malullerinin anneleri ve babaları, en az asgari ücretle sigortalı bir işe girseler dahi çocukları üzerinden yetim aylığı almaya devam edebiliyorlar.
Vefat eden eşi üzerinden aldığı dul maaşı, yeniden evlenmesi dolayısıyla kesilen kadınlar; yeni eşlerinden boşanmaları halinde eski eşleri üzerinden tekrar dul maaşı alabiliyorlar.
Kadınlar; yeni eşlerinin vefat etmesi durumunda dilerlerse ilk eşleri dilerlerse de sonraki eşleri üzerinden dul maaşı alabiliyorlar.
Vefat eden sigortalının geride kalan eşine bağlanan dul maaşı; eşin en az asgari ücretle sigortalı bir işe girmesi halinde bile kesilmiyor.
Kişiler için çifte emeklilik söz konusu olabiliyor.
Yani sigortalı işe giren kişiler; gerek vefat eden eşleri üzerinden gerekse yeni işleri üzerinden emekli olma hakkını elde ediyorlar.
Ancak dul eşin sigortalı işe girmesi durumunda eşe bağlanan aylık bağlanma oranlarında azalma görülüyor.
Aynı zamanda dul eşe yapılan ek ve ilave ödemeler de kesiliyor.
Yani dul kişiler, eskisine nazaran daha az miktarda dul aylığı alıyorlar.
Vefat eden babası veya annesi üzerinden yetim aylığı alan ve evlendiği için aldığı yetim aylığı SGK tarafından kesilen kadınlar; boşanmaları halinde SGK il ya da ilçe müdürlüklerine yeniden yetim aylığı almak adına başvurabiliyorlar.
Kişilere bağlanan dul ve yetim aylığı miktarı; vefat eden kişinin hangi sigorta koluna mensup olduğuna, son aylığına ve kaç çocuğunun olduğuna göre değişiyor.
Örneğin; SSK sigorta koluna mensup iken vefat eden ve aylık kazancı 20 BİN TL olan bir kişinin iki çocuğunun olduğunu düşünelim.
Bu durumda vefat eden kişinin eşine 10 BİN TL; çocuklarına ise 5’er BİN TL maaş bağlanıyor.
2024 yılı Temmuz ayında yapılan en son güncelleme ile en düşük dul ve yetim aylığı olarak, 627; en yüksek dul ve yetim aylığı olarak ise 15.055 TL ödeniyor.
Yetim maaşı alan çocukların ya da anne ve babanın en az asgari ücretle sigortalı bir işe girmeleri halinde aldıkları yetim aylığı kesiliyor.
Ancak istisnai olarak harp ve vazife malullülerinin 65 yaş üstü anne ve babalarına bağlanan yetim aylığı; anne ve babanın sigortalı işe girmesi halinde bile kesilmiyor.
Dul ve yetim maaşı almaya hak kazananların ilk aylıkları; Ziraat Bankası hesaplarına yatırılıyor.
Hak sahipleri; kendilerine en yakın Ziraat Bankası şubesine gidip, hesaplarına yatırılan dul ve yetim aylığını çekebiliyorlar.
Ziraat müşterileri yani bankamatik sahipleri; bankamatiklerden de hesaplarına yatırılan parayı çekebiliyorlar.
Sonraki aylıklar ise hak sahiplerinin PTT hesaplarına yatırılıyor.
Hak sahipleri; TC kimlik kartları ile kendilerine en yakın PTT şubesinden hesaplarına yatırılan parayı çekebiliyorlar.
PTTKart sahipleri ve yeni çipli kimlik kart kullanıcıları da kart şifreleri ile PTTMatiklerden aylıklarını çekebiliyorlar.
Dul ya da yetim aylığı alan kişiler; belediyeler ve sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları başta olmak üzere kurum, kuruluş ve kişiler tarafından yapılan para yardımlarına ya da gıda, erzak, odun ve kömür yardımı vb. ürün, hizmet ya da mal yardımı şeklinde yapılan ayni yardımlara başvurabiliyorlar.
Dul ya da yetim aylığı alanlar; kurumlardan gıda yardımı, temizlik malzemesi yardımı, doğalgaz yardımı, sosyal destek kartı yardımı, giysi yardımı, eşya yardımı, elektrik yardımı vb. birçok yardım alabiliyorlar.
Ancak kişilerin sosyal yardım alabilmeleri için mutlaka muhtaçlık sınırının altında yaşıyor olmaları gerekiyor.
Yani hane kişi başı aylık kazancı, güncel asgari ücretin 1/3’ünün altında bir rakama denk gelenler; sosyal yardım alabiliyorlar.
Yüksek rakamlarda dul ya da yetim aylığı alanlar ise sosyal yardımlara başvuramıyorlar.
Dul ya da yetim aylığı alanlara sosyal yardımlarda bulunan kurum, kuruluş ve kişileri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Bu yazımızda kısaca dul maaşı başvuru detaylarını sizlerle paylaşmaya, dul maaşı hangi hallerde kesilir? sorusunu yanıtlamaya çalıştık.
Sizler de dul ya da yetim aylığı alıyorsanız veya dul ya da yetim aylığına başvurmayı düşünüyorsanız, konuyla ilgili her türlü soru ve görüşlerinizi yazımızın yorum kısmına yazabilir, önerilerinizi değerli okuyucularınızla paylaşabilirsiniz.