Dul ve Yetim Maaşı Nasıl Alınır? Başvurusu Nasıl Yapılır? Vefat eden sigortalının geride kalan eşine bağlanan aylığa dul; çocuklarına, annesine ya da babasına belirli oranlarda bağlanan aylığa ise yetim aylığı ismi veriliyor.
Ölüm aylığının birer çeşidi olan dul ve yetim aylığı sayesinde sigortalı iken vefat eden kişinin eşinin ve çocuklarının mağdur olmalarını önlemek amaç ediniyor.
SGK tarafından hak sahiplerine her ay belirli günlerde ödenen dul ve yetim aylığı ön başvuruları, e-devlet platformu üzerinden kolaylıkla yapılabiliyor.
Hak sahipleri, başvuruları için ikametgahlarının bulunduğu yerdeki SGK il ya da ilçe müdürlüklerine de gidebiliyorlar.
Ölüm aylığı olarak da adlandırılan dul ve yetim aylığı; hak sahibi olan eş ya da çocuklara 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında ödeniyor.
Bu yazımızda kısaca dul ve yetim aylığı başvurusu nasıl yapılır? Dul ve yetim aylığı nasıl alınır? vb. konuyla ilgili olarak en çok merak edilen soruları yanıtlamaya ve sizleri bilgilendirmeye çalışacağız.
Hak sahipleri; daha önce de bahsettiğimiz gibi dul ve yetim aylığı ön başvurularını e-devlet platformu üzerinden hızlı bir şekilde gerçekleştirebiliyorlar.
Ölüm aylığı veya dul ve yetim aylığı başvurunuzu e-devlet üzerinden gerçekleştirmek adına hemen https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-olum-yardimi-ve-dul-yetim-ayligi-talebi linkini tıklayabilirsiniz.
Başvurularınızı bizzat gerçekleştirmek adına ikametgahınızın mevcut olduğu yerdeki il ya da ilçe SGK müdürlüklerine de gidebilirsiniz.
Ancak Emekli Sandığı’na yani 4C sigorta koluna mensup iken vefat eden sigortalı üzerinden dul ve yetim aylığı almayı düşünüyorsanız; başvurularınızı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı Mithatpaşa Caddesi NO:7 Sıhhiye Ankara adresine giderek ya da sizden talep edilen belgeleri posta yoluyla bu adrese göndererek, gerçekleştirmelisiniz.
SGK tarafından vefat eden sigortalının yakınlarına bağlanan maaşa ölüm aylığı ismi veriliyor.
Ölüm aylığının bir çeşidi olan dul aylığı; vefat eden sigortalının hayattaki eşine, yetim aylığı ise çocuklarına bağlanıyor.
Vefat eden kişinin kadın olması halinde geride kalan eşi de dul maaşı alabiliyor.
Vefat eden kişinin anne ya da babası ise belirli oranda yetim aylığı yani ölüm aylığı alabiliyor.
Vefat eden annesi ya da babası üzerinden yetim aylığı alan kız çocukları, evlenene ya da sigortalı bir işe girene kadar yetim aylığı alabiliyorlar.
Erkek çocuklar ise yükseköğrenim görmeleri halinde 25; lise eğitimi görmeleri halinde 20; eğitim görmemeleri halinde ise 18 yaşlarını doldurana kadar yetim aylığı alabiliyorlar.
En az %60 engel oranı mevcut olan ve engeli dolayısıyla çalışamayan yetim çocuklar; evlenmelerine rağmen yetim aylığı almaya devam edebiliyorlar.
Engelli erkek çocuklar, evlenseler dahi aldıkları aylık kesilmiyor.
Ölen kişinin 65 yaş altında olan annesine ve babasına da bu kişilerin aylık gelir ve kazançlarının güncel asgari ücretin altında olması durumunda eşten ve çocuklardan artan hisse oranında yetim aylığı bağlanıyor.
Söz konusu 65 yaş üstü anne ve baba olduğunda ise arta kalan hisseye bakılmadan bu kişilere yetim aylığı bağlanıyor.
Dul ve yetim aylığı; sadece belirli başvuru şartlarını taşıyan kişilere bağlanıyor.
Yani vefat eden kişinin yakınlarına dul ya da yetim aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalının bazı şartları taşıyor olması gerekiyor.
Dul ve yetim aylığı başvuru şartlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Vefat eden sigortalının yakınlarına bağlanan dul ve yetim maaşı, kanunda belirtilen oranlarda kişilere bağlanıyor.
Kanuna göre SSK ya da Bağkur’a bağlı iken vefat eden sigortalının yakınlarına dul ya da yetim maaşı bağlanma oranlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
dul veya yetim aylığı bağlanıyor.
Dul ve yetim aylığı bağlanma oranları vefat eden sigortalının SSK, Bağkur ya da Emekli Sandığı sigorta kollarından hangisine tabi olduğuna göre de değişiklik gösterebiliyor.
Bu konuda en doğru bilgi için SGK il ya da ilçe müdürlüklerine danışabilirsiniz.
Gerek e-devlet üzerinden yapılan ön başvurularda gerekse SGK il ya da ilçe müdürlüklerine gidilerek, hak sahipleri tarafından bizzat yapılan başvurularda kişilerin dul ve yetim aylığı başvuru formu doldurmaları gerekiyor.
Bu formda kişilere başvuru şartlarını taşıyıp taşımadıklarına yönelik olarak kişisel bilgilerine, adres ve iletişim bilgilerine, mal beyanlarına, mesleklerine, banka hesap bilgilerine ilişkin bazı sorular soruluyor.
SGK gelir ödenek ve talep belgesi olarak adlandırılan başvuru formundaki tüm soruların eksiksiz, doğru ve güncel bilgilerle yanıtlanması gerekiyor.
Bu belgede beyan edilen bilgilerin gerçek olup olmadıkları daha sonra başvurulan kurum tarafından detaylıca araştırılıyor.
Başvuru şartlarını taşıyan kişilerin ise başvuruları onaylanıyor.
Dul ve yetim aylığı başvuru sonuçlarını öğrenmek isteyen kişiler; ALO170 SGK Çalışma Hayatı İletişim Merkezi’ni arayabiliyorlar.
Başvuru sonuçları, e-devlet platformu üzerinden de takip edilebiliyor.
Başvurular, ortalama birkaç hafta içerisinde sonuçlanmakla birlikte yoğunluk halinde bu süre daha da uzun olabiliyor.
E-devlet üzerinden sorgulama işlemi yapmak için https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-olum-yardimi-ve-dul-yetim-ayligi-talebi linkine tıklayabilirsiniz.
Sorgulamak işlemi için Dul ve Yetim Maaşı Sorgulama linkine tıklayabilirsiniz.
Dul ve yetim aylığına başvuran kişilerin SGK il ya da ilçe müdürlüklerine teslim etmeleri gereken belgeleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Dul veya yetim aylığı ön başvurularınızı gerçekleştirmek, başvuru şartlarını ve sizden talep edilen belgeleri öğrenmek adına ALO170 Çalışma Hayatı İletişim Merkezi’ni arayabilirsiniz.
ALO170 hattını 7/24 ön başvurularınızın yanı sıra başvurunuzun son durumuna ilişkin bilgi alabilmek adına da arayabilirsiniz.
Dul ya da yetim aylığı almaya hak kazanan kişilerin ilk maaşları, Ziraat Bankası hesaplarına yatırılıyor.
Ziraat Banka kartı olmayanlar, kendilerine en yakın banka şubesinden ilk maaşlarını çekebiliyorlar.
Sonraki maaşlar ise kişilerin PTT hesabına yatırılıyor.
PTT şubelerinden dul ya da yetim aylıkları alınabiliyor.
Yeni çipli kimlik kartı kullanıcıları ve PTTKart sahipleri, dul ve yetim aylıklarını PTTMatiklerden çekebiliyorlar.
Her yıl düzenli bir şekilde artış gösteren dul ve yetim aylığı miktarı; vefat eden sigortalının aylık kazancına, bağlı olduğu sigorta türüne göre geride kalan eşe, çocuklara ya da anne ve babasına bağlanıyor.
Örneğin; Emekli Sandığı’na tabi iken vefat eden sigortalının iki çocuğunun olduğunu farz edelim.
Bu durumda çocuklara ölen kişinin son maaşının %50’si oranında dul maaşı bağlanıyor.
Yani ölen kişinin maaşının 10 BİN TL olması halinde geride kalan eşe 5000 TL; geride kalan çocuklara ise 2500’er TL dul ve yetim aylığı bağlanıyor.
Temmuz ayında yapılan zamla birlikte 2024 yılı için en düşük dul ve yetim aylığı, 5000 TL’den 6270 TL’ye yükseldi.
Dul maaşı alan kişiler, sigortalı bir işe girseler dahi aldıkları dul aylığı kesilmiyor.
Yani işe girdikten sonra da dul aylığı almaya devam edebiliyorlar.
Ancak kişilere yapılan ek ödemeler kesiliyor.
Aynı zamanda kişiye bağlanan ölüm aylığı bağlama oranları da değişiyor.
Yani kişilerin aldıkları dul aylığında bir miktar azalma oluyor.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi dul maaşı alan kadın ya da erkekler; sigortalı bir işe girseler dahi aldıkları dul aylığı kesilmiyor.
Ancak dul aylığı bağlama oranları değiştiğinden aldıkları aylıkta bir miktar azalma oluyor.
Dul maaşı alırken sigortalı işe giren kadınlar, ikinci işlerinden ötürü çifte emeklilik şansı da elde edebiliyorlar.
Dul maaşının aksine yetim aylığı alırken sigortalı işe giren kız ya da erkek çocuklarına bağlanan yetim aylığı kesiliyor.
Yani yetim maaşı alanlar, sigortalı bir işe girdiklerde yetim aylığı alamıyorlar.
Ancak girdikleri işten farklı sebeplerden ötürü ayrıldıklarında tekrar SGK il ya da ilçe müdürlüklerine giderek, yetim maaşına başvurabiliyorlar.
Yazımızda da bahsettiğimiz gibi kız çocukları, evlenene dek anneleri ya da babaları üzerinden yetim aylığı alabiliyorlar.
Evlendikten sonra ise aldıkları aylık, evlendikleri tarihten bir sonraki ay kesiliyor.
Ancak evlenen kadınlar, boşanmaları halinde tekrar SGK il ya da ilçe müdürlüklerine başvurup, yetim aylığı alabiliyorlar.
Dul maaşının kesilmesine neden olan faktörleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Harp malulü ile evlenen kadınlar dışında diğer kadınların evlenmeleri durumunda aldıkları aylıklar, kesiliyor.
Dul kadının tekrar evlenmesi ve sonradan evlendiği eşinin de ölmesi durumunda dul kadın; ilk ya da ikinci eşi üzerinden dul aylığı alabiliyor.
Vefat eden sigortalının çocuklarına, annesine veya babasına bağlanan yetim aylığı da belirli durumlarda kesilebiliyor.
*Evlenme; yetim aylığının kesilmesine neden olsa da en az %60 engel oranına sahip olan kız ya da erkek çocuklar, evlenseler dahi yetim aylığı almaya devam edebiliyorlar.
Ancak engelli kişiler, işe girdiklerinde ya da engel oranları %60 altına düştüğünde bu kişilere bağlanan aylık da kesiliyor.
Engelli bireylerin yetim aylığı başvurularının onaylanması için en az %60 engel oranına sahip olduklarını gösteren sağlık kurulu raporunu Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş tam teşekküllü bir hastaneden almaları ve bu raporu SGK il ya da ilçe müdürlüklerine teslim etmeleri gerekiyor.
Vefat eden kişinin annesine ya da babasına bağlanan yetim aylığının kesilme nedenlerini ise aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Anneye bağlanan yetim aylığı, evlenmesi halinde kesilse bile babaya bağlanan aylık kesilmiyor.
Ancak harp ve vazife malullerinin annelerine bağlanan aylık, evlenseler bile kesilmiyor.
Aynı zamanda harp ve vazife malullerinin annelerinin veya babalarının en az asgari ücretle sigortalı bir işe girmeleri halinde de aldıkları aylık kesilmiyor.
Dul ve yetim aylığı alanlar; belediyelere, TC Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na ve sosyal yardımlarda bulunan diğer kurum, kişi ve kuruluşlara ayni ya da nakdi sosyal yardım almak için başvurabiliyorlar.
Dul aylığı alanlar; sigortalı bir işe girdiklerinde aldıkları aylık kesilmiyor.
Lakin yetim aylığı alanlar, sigortalı bir işe başladıklarında aldıkları aylık kesiliyor.
Dul ve yetim maaşı alanların bankalardan promosyon alma hakları bulunuyor.
Dul ve yetim aylığı alanların maaşlarına bankalar tarafından hiçbir şekilde haciz konulamıyor.
Ancak kişilerin izin vermesi halinde yani ‘aylığımdan icra kesintisi yapılsın’ şeklinde yazılı bildirimde bulunmaları durumunda aldıkları maaşa haciz konulabiliyor.
Başvurulan SGK il ya da ilçe müdürlüğü; dul ya da yetim maaşına başvuranların başvurularını değerlendiriyor.
Değerlendirme aşamasında başvuru sahiplerinin başvuru şartlarını taşıyıp taşımadıklarını ve başvuru sahiplerinin teslim ettikleri belgelerinin doğruluğunu araştırıyor.
Başvuru şartlarını taşıyan kişilerin başvuruları onaylanıyor.
Dul ve yetim aylığı başvuru sonuçları, kişilerin başvuru formunda belirttikleri telefonlarına SMS ile gönderiliyor.
Aynı zamanda başvuru sonuçları, e-devlet platformunda da açıklanıyor.
Başvurusu onaylanan hak sahipleri, yetim aylığı almaya hak kazanıyorlar.
Dul ve yetim aylıkları, genellikle başvuruların açıklandığı tarihten bir sonraki ay hak sahiplerine bağlanıyor.
Bu yazımızda kısaca dul ve yetim aylığı nasıl alınır? sorusunu yanıtlamaya, dul ve yetim aylıklarına dair en çok merak edilenleri aydınlatmaya çalıştık.
Sizler de dul veya yetim aylığı alıyorsanız; konuyla ilgili her türlü soru ve görüşlerinizi yazımızın yorum kısmına yazabilir, önerilerinizi değerli okuyucularımızla paylaşabilirsiniz.